Eiceldonatie

Het zal je maar overkomen. Je maakt zelf geen eicellen aan of je hebt een ernstige erfelijke aandoening die je niet aan je kinderen wil doorgeven. En toch wil je graag je kinderwens vervullen. In dit geval kan een eiceldonatie een oplossing zijn. Een donatie is een vrij complexe procedure met heel wat implicaties.

Hoe gaat eiceldonatie in zijn werk?

Heel kort gezegd staat een eiceldonor een eicel af. Deze eicel wordt vervolgens bevrucht door een zaadcel van je partner. De bevruchte eicel, die dus van een donor afkomstig is, plaatst een specialist vervolgens terug in je baarmoeder. Deze transfer van een bevruchte eicel is gelijkaardig met de procedure van in-vitrofertilisatie (IVF). Maar terwijl er bij IVF een van je eigen eicellen gebruikt wordt, gebeurt dit nu dus met een eicel van een donor.

Overweeg je een eiceldonatie, dan moet je goed nadenken over de gevolgen hiervan. Over het algemeen ga je pas kiezen voor een donatie als alle andere alternatieven uitgeput zijn.

Een donor vinden is de eerste stap

Een eerste en meteen heel bepalende stap is het vinden van een eiceldonor. Bij een donatie is de biologische moeder strikt gezien de schenkster van de eicel. Wat haar toekomstige rol wordt moeten alle partijen goed bespreken. Er zijn hier verschillende benaderingen mogelijk, waarover later meer. Je kunt bijvoorbeeld komen tot een afspraak waarbij de eiceldonor een rol speelt in het leven van het kind. Maar het is ook mogelijk dat de donor volledig op de achtergrond treedt.

Bij een eiceldonatie zijn er, zoals bij andere vruchtbaarheidsbehandelingen, geen garanties op succes. Dit kan in de toekomst de relatie tussen de donor en de ontvangster bemoeilijken.

Een hormoonbehandeling gaat de schenking vooraf

Zoals we al aanhaalden is de techniek achter een eiceldonatie vrij gelijkaardig met de procedure van een in-vitrofertilisatie.

De vrouw die de eicel doneert, krijgt eerst een uitgebreide hormoonbehandeling. Daardoor gaan er meerdere eicellen tegelijk rijpen. Deze eitjes haalt de gynaecoloog vervolgens door middel van een punctie uit de eierstokken. Ze worden samen met zaad van de man in een broedschaal geplaatst. Als er een bevruchting plaatsvindt, dan worden de eitjes in de baarmoeder van de ontvangster van de eicel geplaatst. De ontvangster, de toekomstige mama dus, gebruikt op dit moment ook al hormonen om de baarmoederwand klaar te maken voor de innesteling van de bevruchte eicel. Is deze innesteling een feit, dan is de ontvangster van de bevruchte eicel zwanger. Merk op dat een bevruchting hier ook in deze situatie tot stand kan komen met een intracytoplasmatische sperma injectie (ICSI). In dit geval wordt een zaadcel van de man rechtstreeks in de eicel geïnjecteerd.

Een bekende eiceldonor of werken met de eicelbank

Kom je in aanmerking voor een eiceldonatie, dan is er nog een hele weg af te leggen. Zo is om te beginnen het vinden van een geschikte eiceldonor vaak een lange weg.

In de meeste bekende gevallen is de donor een bekende van de ontvangster. We spreken hier dan bijvoorbeeld over een familielid zoals een zus of een nicht. Een voordeel van dit scenario is dat er een aantal genetische eigenschappen gemeen zijn tussen de donor en de ontvangster. Het gebeurt bijvoorbeeld ook al eens dat een goede vriendin van de ontvangster een eicel doneert.

In beide gevallen moeten er duidelijke afspraken gemaakt worden. De rol van de donor in de geboorte en het toekomstige leven van het kind moet goed bepaald worden.

Als je geen beroep kunt doen op een familielid of een andere vertrouwenspersoon, dan is er ook de Nederlandse eicelbank. Omdat het afstaan van een eicel voor de donor op zich al een vrij grote ingreep is, zijn er niet zoveel kandidaten die eicellen afstaan om ze vervolgens aan onbekenden te doneren. De wachtrij is vrij groot. Je kunt de eicelbank dus niet vergelijken met een spermabank. Voor mannen is het gewoonweg veel eenvoudiger om zaad te doneren en het is ook gemakkelijker om te bewaren en te gebruiken. Ook de wetgeving, waarover verder meer, beperkt bewust de toevloed van donoren.

Hoe groot zijn de kosten van een donatie?

De kosten voor een donatie zijn niet gering. Om van een officiële terugbetaling te kunnen genieten, komen deze kosten op naam van de ontvangster van de eicel. De verzekering van de ontvangster zal met andere woorden de medische kosten betalen. De kosten zijn vergelijkbaar met deze van een in-vitrofertilisatie. Om te kunnen genieten van een terugbetaling mag je maximaal 42 jaar zijn. Het aantal pogingen is beperkt tot drie.

Zijn de kansen in Nederland al bij al klein om via de eicelbank een geschikt eicel te krijgen, dan kun je eventueel nog naar het buitenland gaan.

In Spanje bijvoorbeeld maar ook in een aantal Oost-Europese landen zijn er andere regels omtrent eiceldonatie. Daar kunnen donoren ook financieel vergoed worden voor het doneren van een eicel. In Nederland is dit verboden. Er zijn voorbeelden bekend van klinieken met eicelbanken, waar de wachtlijsten bovendien heel beperkt zijn.

In Nederland is het verboden om geld te betalen voor een donatie. Anderzijds mag een donor ook geen eicellen afstaan met het oog op een financiële winst. Er bestaat wel een regelgeving waarbij de donor een onkostenvergoeding opstelt voor kosten die hierbij komen kijken, naast de kosten van de eigenlijke behandeling.

Naar het buitenland voor een eiceldonatie

Er zijn verantwoorde situaties waarbij Nederlandse vrouwen kiezen voor een eiceldonatie in het buitenland. Zoals we al zeiden zijn de wachttijden een stuk korter. In Nederland is de regelgeving voor behandelingen vrij streng, terwijl er in het buitenland behandelingen mogelijk zijn die hier bijvoorbeeld niet zouden kunnen. Er zijn bovendien cijfers die aantonen dat er in het buitenland meer onderzoek gedaan wordt naar eiceldonatie dan in Nederland.

Er kan ook een psychologische factor meespelen om naar het buitenland te trekken. Paren kunnen naar het buitenland gaan om er anoniemer te zijn, of omdat ze tijdens hun zoektocht in Nederland minder positieve ervaringen hebben met de vraag naar eiceldonatie.

De donor speelt in een donatie uiteraard een heel bijzondere rol

Door eicellen te doneren, kun je de levensdroom van anderen in vervulling laten gaan. Wil je een eicel doneren, dan moet je uiteraard goed stilstaan bij de vraag of dit wel een goede keuze is. Er komen immers verschillende aspecten bij kijken.

De voorbereidende behandeling om eicellen te kunnen afstaan, is heel grondig. Je ondergaat een hormoonbehandeling en moet vervolgens de gerijpte eicellen via een punctie afstaan. Als het tot een eventuele bevruchting en zwangerschap komt bij de ontvangende moeder, dan moet je goed weten hoe je je hier psychisch bij gaat voelen. Het is immers met jouw genetisch materiaal dat er straks een kind geboren wordt.

Eén optie kan zijn om een gezonde afstand te houden na de geboorte. Maar als je een eicel doneert aan een familielid of goede vrienden is dit misschien net niet wat je wil. In dat geval kunnen heldere afspraken wonderen doen. Het is zelfs aangewezen om hier gespecialiseerde psychische hulp bij te vragen en om bepaalde afspraken ook daadwerkelijk neer te schrijven.<

Het lijkt inderdaad misschien wat formeel, maar ook omwille van deze financiële aspecten is het zeker een goed idee om een aantal zaken schriftelijk vast te leggen. Afspraken die vastgelegd worden kunnen gaan over bijvoorbeeld de opvoeding. Als donor kun je zeker nieuwsgierig zijn of kan er een sterk gevoel van moederschap optreden, dat je nog niet zo goed kunt inschatten op het moment dat je de eicel doneert.

Ook zal er een moment komen waarop je het kind zult moeten vertellen wat de voorgeschiedenis is. Daar moeten alle partijen best ook goed over nadenken.

Wettelijk kader in Nederland

Om eventuele problemen te vermijden, is er in Nederland een wet die bepaalt dat je maar eicellen mag doneren als je ouder dan 30 jaar bent. Ook moet je al je eigen kinderwens vervuld hebben. De reden hiervoor is niet alleen psychologisch. Na een intensieve vruchtbaarheidsbehandeling met hormonen, is ook aangetoond dat je eigen kansen op een natuurlijke zwangerschap verkleint.

Wens je je kinderwens te vervullen met een donatie, dan kun je dus een beroep doen op een bekende persoon met wie je rechtstreeks afspraken maakt. Maar ook als je naar de eicelbank gaat, is de donatie niet anoniem. Anonieme donaties zijn sedert 2004 verboden in Nederland. Dit wil zeggen dat kinderen het recht hebben om te achterhalen van wie ze afstammen. Alle donaties van zaad, eicellen of embryo’s zijn geregistreerd.

In het buitenland is een anonieme donatie wel mogelijk

Deze registratie gebeurt bij de Stichting Donorgegevens. Deze landelijke organisatie bewaart en bewaakt dus donorgegevens. De Stichting Donorgegevens adviseert paren en staat ook mensen die aanvragen doen bij.

Hoewel de donatie dus niet anoniem is, krijg je bij een uiteindelijke eiceldonatie niet alle gegevens over de donor. Je kunt bijvoorbeeld de kleur van de ogen, het haar, het opleidingsniveau en het beroep van de donor krijgen, maar meer details niet. Als het kind ouder dan 16 is, dan kan dit kind via de Stichting Donorgegevens zijn achtergrond te weten komen en desgewenst een verzoek tot contact aanvragen.

Hoe groot is de kans op een succesvolle zwangerschap met eiceldonatie?

De kans op een succesvolle zwangerschap hangt van verschillende factoren af. De leeftijd van de donor speelt een cruciale rol. Onderzoek in de Verenigde Staten toont aan dat ongeveer 30% van de behandelingen tot een voldragen zwangerschap leidt.

Besluit

Heb je moeite om je kinderwens in vervulling te laten gaan en lijkt een eiceldonatie voor jou de beste kansen op slagen te geven? Heb je erover met je familie en vrienden gepraat? Als je via deze weg niemand vindt, kun je contact opnemen met de eicelbank. Op diverse websites of online praatgroepen kun je ook een oproep lanceren.