Hyperemesis gravidarum: extreme misselijkheid

Als je zwanger bent, wil je natuurlijk ook graag op die roze wolk zitten. De babykamer inrichten, leuke kleertjes uitzoeken en gewoon genieten van die negen maanden. Tijdens je zwangerschap kun je helaas ook last krijgen van allerlei zwangerschapskwaaltjes. Van sommige kwaaltjes merk je weinig, maar andere zwangerschapsproblemen kunnen heel vervelend zijn. Een kleine groep vrouwen voelen zich zelfs erg beroerd tijdens de zwangerschap, bijvoorbeeld als ze last hebben van Hyperemesis gravidarum.

Misselijkheid tijdens de zwangerschap

Hyperemesis gravidarum is niet zomaar een misselijkheid. We hebben het dan niet over de ochtendmisselijkheid die veel vrouwen tijdens de eerste drie maanden van hun zwangerschap hebben. Deze ochtendmisselijkheid wordt meestal veroorzaakt door het HCG-hormoon en neemt rond de vier maanden ook weer af. Het gaat hier over het algemeen om een wat zeurderig gevoel in je onderbuik en soms moet je ook overgeven. Dit komt omdat je maagwand sneller geïrriteerd raakt als je een lege maag hebt en ook een hoge zuurtegraad. Dit is vervelend, maar wel te doorstaan en zeker omdat je weet dat het na een paar weken weer overgaat. Het wordt anders als je last hebt van Hyperemesis gravidarum.

Wat is Hyperemesis gravidarum?

Hyperemesis gravidarum is een extreme vorm van misselijkheid en komt bij 0,5 tot 2 procent van de zwangere vrouwen voor. Als je hier last van hebt, ben je nauwelijks nog in staat om iets van voedsel of vocht binnen te krijgen en ook binnen te houden. Soms is een slokje water al genoeg om je hele maaginhoud weer naar buiten te gooien. Logisch dat een dergelijke extreme vorm van overgeven niet gezond is voor de baby en voor jezelf. Het leidt namelijk tot gewichtsverlies, uitdroging en andere complicaties. Met Hyperemesis gravidarum is een ziekenhuisopname vaak onvermijdelijk.

Waarin verschillen de soorten misselijkheid?

In eerste instantie denk je misschien nog dat het hoort bij de zwangerschap en verwar je het met de ‘normale’ zwangerschapsmisselijkheid. Toch zijn er wel degelijk verschillen en we laten je dit in de onderstaande opsommingen zien.

De kenmerken van zwangerschapsmisselijkheid

• Misselijk en overgeven, meestal in de ochtend
• Een misselijk gevoel wat zomaar ineens de kop op kan steken op verschillende momenten van de dag
• Geen of nauwelijks gewichtsverlies
• Je kunt je er flink beroerd van voelen, maar dit is niet voortdurend
• De misselijkheid is de ene keer erger dan de andere keer
• Kleine beetjes eten gaat vaak wel
• Rond de vier maanden zwanger wordt de misselijkheid minder

De kenmerken van Hyperemesis gravidarum

• Je geeft de hele tijd over, soms wel meer dan 20 keer per dag
• Licht, beweging en geluid stimuleren het gevoel dat je moet overgeven
• Je verliest gewicht, soms wel 10%
• Je bent erg moe en zwak
• Je bent verward en duizelig
• Je bent erg gevoelig voor geuren
• Brandend maagzuur en refluxklachten
• Een snelle hartslag
• De klachten worden niet minder rond de vierde maand

Zoals je ziet, zijn er nogal wat verschillen tussen de twee soorten misselijkheid. Daarbij is het risico dat je uitdroogt bij Hyperemesis gravidarum groot. Als je al aan het uitdrogen bent, komen er nog de volgende symptomen bij:

• Weinig plassen
• Urine is heel donker
• Droge mond en droge lippen

Van een roze wolk naar een donderwolk

Deze vorm van misselijkheid verdwijnt meestal rond de 21 weken, maar in sommige gevallen duurt het de hele zwangerschap. Je roze wolk verandert dan al snel in een donderwolk. Het is nog niet precies bekend wat de oorzaak van Hyperemesis gravidarum is en daarom is er ook nog geen concrete behandeling. Wat ze wel doen is alle symptomen bestrijden. Je krijgt bijvoorbeeld een infuus om het uitdrogen tegen te gaan en medicijnen tegen de misselijkheid en het overgeven.

Als je echt veel te weinig voedsel binnenkrijgt, zullen ze overschakelen op sondevoeding. Tenslotte hebben jij en je baby wel voedingsstoffen nodig. Het schijnt dat de baby hier in eerste instantie niet onder te lijden heeft, jouw lichaam zorgt eerst dat de baby krijgt wat hij nodig heeft. Maar het is natuurlijk wel belangrijk dat er wordt gezorgd dat jouw conditie op peil blijft.

Lichamelijk én emotioneel uitgeput

Vrouwen die te maken krijgen met Hyperemesis gravidarum voelen zich vaak met name machteloos. Waar de zwangerschap voornamelijk uit blijdschap zou moeten bestaan, staat het nu in het teken van jezelf slecht voelen. Vaak raken ze niet alleen lichamelijk op, maar ook emotioneel. Ze zijn teleurgesteld in hun lichaam en vragen zich af waarom ze niet een zwangerschap kunnen hebben zoals anderen. Het maakt ze boos en verdrietig en er wordt vaak veel gehuild. Allemaal negatieve emoties die niet horen bij de blijdschap van een zwangerschap.

Overmand door moedeloosheid proberen ze zich voor te houden dat ze het volhouden voor het kindje, maar soms is het bijna niet te doen. Ook voor de partners en familie is het lastig. Ze willen graag helpen, maar weten vaak niet hoe. Een ziekenhuisopname is dan vaak de beste keuze. Ook al krijg je daar de HG niet mee weg, je kunt wel de symptomen verlichten.

Ziekenhuisopname geeft vaak verlichting

Als je in het ziekenhuis wordt opgenomen met Hyperemesis gravidarum zullen ze adviseren om zo veel mogelijk rust te houden. Om de maag even rust te gunnen wordt er geadviseerd om de eerste 24 uur niets te eten. Via een infuus zal je vochthuishouding op orde worden gehouden. Of deze vochthuishouding op orde is, kan gecontroleerd worden door iedere ochtend de urine te controleren. Als je namelijk je eigen vetreserves gaat aanspreken, komen er ketonen in de urine. Dit is een afbraakproduct van vet.

Na 24 uur kun je weer voorzichtig proberen wat te eten en drinken, maar zolang je niet voldoende binnenkrijgt, blijf je het infuus houden. Als het na een paar dagen nog niet lukt, krijg je ook sondevoeding. Met deze sondevoeding kun je eventueel ook thuis doorgaan. Voordat je weer naar huis kunt, gaan ze eerst kijken of er geen afwijkingen meer zijn in je urine en bloed. Als dat in orde is en je conditie staat het toe, kun je weer naar huis. Mocht de situatie weer verslechteren, dan kan het zijn dat je opnieuw wordt opgenomen.

Onderzoeken naar Hyperemesis gravidarum

Er lopen verschillende onderzoeken naar Hyperemesis gravidarum. Helaas is er nog niet echt duidelijkheid. Er zijn veel theorieën, maar de echte oorzaak is nog niet boven tafel. Wel blijkt uit resultaten van onderzoeken dat HG niet in alle bevolkingsgroepen evenveel voorkomt. Het zijn maar kleine verschillen, maar bij Noorse vrouwen die in Sri Lanka of India geboren zijn kwam het volgens een Noors onderzoek bij 3,2 procent voor. Terwijl bij vrouwen die geboren waren in Noord-Amerika of West-Europa en in Noorwegen wonen, lag het aantal op 0,9 procent.

Ze weten ook dat het niet met het verschil in voeding of een infectiegeschiedenis te maken heeft en ook niet met Soci demografische kenmerken. In Canada werd er een proef gedaan met 24 vrouwen die in voorgaande zwangerschappen ook HG hadden. Twaalf daarvan kregen een preventieve behandeling met het medicijn Diclectin© (pyridoxine en doxylamine). Bij negen van de twaalf vrouwen bleek de ernst van de symptomen vermindert ten opzichte van de vorige zwangerschap. Helaas is dit medicijn en de stof doxylamine in Nederland niet verkrijgbaar.