Je kleuter om leren gaan met geld

Er zijn een aantal punten bij de opvoeding van je kind waar je niet vroeg genoeg mee kunt beginnen en met geld om leren gaan is er daar een van. Natuurlijk hebben hele kleine kinderen hier nog niet echt mee te maken maar zodra ze om dingen kunnen vragen start eigenlijk de opvoeding op dit vlak.

Iedereen wil zijn kind zo goed mogelijk voorbereiden op de toekomst en met geld om leren gaan hoort hier ook bij. Kinderen die op een jeugdige leeftijd leren wat wel en wat niet verstandig is, doen het vaak op latere leeftijd ook beter op het financiële vlak. Onderzoeken hebben laten zien dat de basis hiervoor het beste tussen de 6 en 12 jaar kan worden gelegd.

Zakgeld

Zodra een kind kan tellen is het eigenlijk toe aan zakgeld. Meestal is dit vanaf een jaar of zes. Spreek met je kind duidelijk af wanneer hij of zij zakgeld krijgt en hoeveel. Maak ook afspraken over wat er onder de zakgeld-uitgaven valt. Laat het kind zo veel mogelijk vrij in het uitgeven van het zakgeld. Ook hier telt namelijk: ‘door schade en schande wordt men wijs’. Het is juist goed dat kinderen leren om keuzes te maken en dat leren ze vooral door het te doen. De ene keer gaat dat goed en de andere keer wat minder. Ook dat hoort erbij. Zakgeld is geen salaris, dus er hoeft niet echt een tegenprestatie tegenover te staan.

Geen zakgeld

Als je kind nog geen zakgeld heeft, kun je wat vaker bepaalde vragen verwachten over spulletjes die ze graag willen hebben. Denk maar aan een koningsdag waar een enorm aanbod aan speelgoed ligt uitgestald op kleedjes of op een braderie. Bij ieder kraampje of kleedje ligt wel iets wat ze graag zouden willen hebben. Geef je kind op een dergelijke dag een klein bedrag wat ze zouden mogen besteden. Laat ze zelf beslissen wat ze gaan kopen van dit geld. Als het duidelijk is dat dit het bedrag is waar ze het mee moeten doen, zal je zien dat ze ineens een stuk selectiever worden met hun keus. De kans is zelfs groot dat ze helemaal niets kopen.

De hoogte van het zakgeld

De hoogte van het zakgeld wordt bepaald door de ouder en is mede afhankelijk van het budget wat je hieraan te besteden hebt. Natuurlijk hangt het er ook vanaf wat het kind van het zakgeld moet betalen. Bij kleuters is kleedgeld vaak nog niet van toepassing dus dat betekent dat het bedrag niet zo hoog hoeft te zijn. Als de kinderen wat ouder zijn kun je samen met hen bespreken wat ze nodig hebben en hier het bedrag op aanpassen. Voor een kleuter gaat het meestal om kleine hebbedingetjes die ze van het zakgeld moet betalen, dus hiervoor hoeft het bedrag niet zo hoog te zijn. Op Nibud.nl krijg je een indruk van de richtlijnen voor zakgeld bij bepaalde leeftijden.

Al doende leert men

Laat kinderen fouten maken. Hier leren ze alleen maar van. Zeker als het maar om kleine bedragen gaat is dit een uitstekende manier om van die fouten te leren. Als de bedragen later hoger worden, zijn de gevolgen meestal ook groter dus daarom is het verstandig om een kleuter nu al bewust te laten worden van dit soort gevolgen.

Sparen

Hoe laag het zakgeld ook is, zorg dat je kind altijd wat spaart van zijn of haar zakgeld. Het spaarbedrag moet natuurlijk wel enigszins in verhouding zijn met de hoogte van het zakgeld. Bedenk dan samen met je kind een realistisch spaardoel. Het moet wel iets zijn wat ze binnen een paar weken of maanden van het gespaarde geld kunnen kopen. Het leert ze om financiële behoeftes uit te stellen en dat niet altijd alles gelijk maar gekocht kan worden. Daarbij leren ze op deze manier ook dat het verstandig is om altijd iets achter de hand te houden en niet alles altijd in één keer uit te geven. Bespreek met je kind de gang van zaken wat betreft het sparen. Hoeveel hebben ze gespaard en hoe lang moeten ze nog? Soms brengt de spaarperiode voor kinderen ook het besef dat waar ze voor aan het sparen zijn toch helemaal niet zo belangrijk is om te hebben. Vaak komt ook voor dat ze ineens iets anders heel graag willen hebben. Wijs ze dan op het feit dat het goed is om eerst langer over een aankoop na te denken.

Geen besef van waarde

Kleine kinderen hebben vaak geen besef van waarde. Ze hebben geen idee wat alles kost en zien de pinautomaat als een oneindige geldstroom. Even geen geld om iets te kopen? Dan ga je toch gewoon pinnen? Deze kinderlogica komt niet zomaar uit de lucht vallen. Tenslotte zien ze hun ouders regelmatig geld uit de muur halen en hebben ze geen idee dat dit gekoppeld is aan een bepaald saldo op een rekening. Een kleuter begrijpt misschien ook nog niet helemaal hoe het werkt. Als ouder kun je de kinderen hierover op een voor hen begrijpelijke manier uitleg geven. Hou het simpel. Pin vooraf bijvoorbeeld 10 euro en ga hier mee naar de supermarkt. Zeg dat je dit vandaag hebt verdiend door te werken. Ga nu samen met je kind kijken wat je voor die 10 euro kunt kopen aan eten. Kom je boven de 10 euro, leg dan aan je kind uit dat je dit nu niet kunt kopen. Je moet eerst weer werken om de volgende 10 euro te verdienen. Met contant geld betalen is sowieso makkelijker te begrijpen voor een kleuter.

Verleidelijke reclames

Voor de reclamewereld zijn kinderen een aantrekkelijke prooi. Door via de televisie, op social media kanalen, tijdschriften, bij online games, apps en op het internet speelgoed te promoten, wordt de kleine helemaal enthousiast gemaakt. Leg je kinderen uit dat dit expres wordt gedaan om zo veel mogelijk te verkopen maar dat je niet alles kunt kopen wat je leuk vindt. En natuurlijk dat je hier ook nog het geld voor moet hebben.

Een eigen rekening

Zodra het is toegestaan is het verstandig om voor het kind een eigen bankrekening te openen. Hierdoor leren ze ook hoe ze hiermee om moeten gaan. Ze kunnen bijvoorbeeld hun gespaarde geld hierop storten of verjaardag geld wat ze gekregen hebben. Bij sommige banken mogen kinderen van 6 jaar al een eigen bankpas hebben, bij andere banken ligt deze leeftijd op 12 jaar. Tot die tijd kun je met je kind misschien niet alleen 'winkeltje' spelen maar ook 'bankje' spelen. Hiervoor kun je bijvoorbeeld een oude pas gebruiken en speelgoed geld.

Een lening

Niet alleen volwassenen krijgen met leningen te maken. Een hypotheek of een studieschuld kan ook bij jongvolwassenen aan de orde komen. Leer je kleuter daarom al vroeg wat verantwoord lenen is. Stel dat ze iets heel graag willen hebben maar nog niet het geld hiervoor hebben, dan zouden ze het bedrag bij de ouders kunnen lenen. Het kind moet de lening dan aflossen met zakgeld wat ze nog moeten krijgen. Probeer wel goed uit te leggen wat de consequenties zijn en dat ze niet zomaar alles kunnen lenen maar wel in staat moeten zijn om het terug te betalen. Hier moeten ze eerst goed over nadenken voordat ze echt iets gaan lenen. Laat ze een lening altijd netjes terugbetalen om te zorgen dat ze beseffen dat ‘gratis geld’ niet bestaat.

Een goed voorbeeld

Tot slot: geef je kind altijd het goede voorbeeld. Ook al heb je een ruim budget, wek nooit de indruk bij kinderen dat alles zomaar gekocht kan worden. Maak ze prijsbewust en leg ze uit dat er hard gewerkt moet worden om centjes te verdienen. Het is ook belangrijk dat ze weten dat niet alle centjes aan leuke dingen uitgegeven kunnen worden. Er moeten namelijk ook vast lasten en andere rekeningen betaald worden. Sommige dingen zijn misschien wat moeilijk uitleggen aan een kleuter maar er zijn altijd voorbeelden te vinden die ze wel begrijpen. Neem bijvoorbeeld de elektriciteit rekening. Als je aan je kleuter vertelt dat je die moet betalen, zegt het de kleine waarschijnlijk niets. Als je uitlegt dat iedere keer wanneer je het licht aan doet je centjes moet betalen aan diegene van wie het licht is, dan wordt het al iets duidelijker. Laat het niet overkomen alsof dit heel erg is maar dat gewoon normale dingen zijn die iedereen moet betalen. Als je het te beladen maakt durft de kleine anders misschien nooit het licht meer aan te doen.