Waar kan ik mijn kind laten testen op autisme?

Als je het vermoeden hebt dat je kind autisme heeft, is het goed om een specialist te raadplegen. Een specialist kan een aantal testen doen en kan een juiste diagnose stellen. Hiermee kun je een beter begrip van de behoeften van je kind krijgen. Er zijn ook verschillende tests beschikbaar via je huisarts of via het internet, maar die mogen niet worden gezien als een alternatief voor een goede beoordeling en diagnose van een specialist. In dit artikel vind je informatie over autisme en hoe en waar je je kind kunt laten testen op autisme.

Is het autisme?

De kenmerken van autisme zijn verschillend per persoon, maar om iemand te diagnosticeren met autisme of een storing in het autisme spectrum, zal een kind na een gespecialiseerde test gezien worden als iemand die voortdurend moeite heeft met de verbale omgang en interactie met anderen. Daarnaast zal het kind ook beperkingen en herhalend gedrag vertonen, die hem of haar in zijn dagelijkse activiteiten kan beperken. Kinderen kunnen als autistisch worden gediagnosticeerd als ze nog vrij jong zijn, in sommige gevallen vanaf de leeftijd van twee. Maar niet iedereen wordt vroeg in zijn leven gediagnosticeerd. Het komt vrij vaak voor dat een kind zijn diagnose pas krijgt als ze ouder zijn, vooral als er geen leerstoornis opgemerkt wordt. Enkele van de belangrijkste signalen dat een kind mogelijk autisme heeft, zijn:

• Niet de aandacht vestigen op objecten of gebeurtenissen, bijvoorbeeld wijzen op een stuk speelgoed of een boek, of op iets dat in de buurt gebeurt (of je kind kan dit uiteindelijk wel doen, maar veel later dan verwacht)
• Bepaalde activiteiten op een herhalende manier uitvoeren, bijvoorbeeld altijd hetzelfde spel op dezelfde manier spelen of speelgoed in een bepaalde volgorde herhaaldelijk in een rij plaatsen
• Zich verzetten tegen verandering of als je kind verplicht wordt dingen anders te doen
• Opkomende problemen met sociale interactie en sociale communicatie
• Storend of agressief gedrag vertonen zoals bijten, knijpen, schoppen, het plaatsen van niet-eetbare items in de mond of zichzelf verwonden.

Een verwijzing krijgen

Misschien vind je het moeilijk om je kind te laten testen op autisme en om een diagnose voor je kind te krijgen. Dit is uiteraard je persoonlijke keuze, maar vaak kan een diagnose voor een gevoel van opluchting zorgen. Ook helpt het jou en bijvoorbeeld de leraar of lerares om de behoeften van je kind beter te begrijpen. Je kunt er rekening mee houden en de zorg voor je kind er op aanpassen. Als je niet zeker weet of je een diagnose wilt stellen, kan het toch een goed idee zijn om al een verwijzing aan te vragen, omdat je soms lang moet wachten op een diagnose. Dit betekent niet dat je het proces uitstelt, maar jezelf de tijd geeft om er dieper over na te denken.

Praat met je huisarts

Als je denkt dat je kind afwijkend gedrag vertoond, is het altijd goed om een afspraak met je huisarts te maken om dit te bespreken. Neem een lijst met gedragingen en kenmerken mee waardoor je denkt dat je kind mogelijk autistisch is. Het kan handig zijn om een gedragsdagboek bij te houden. Als je kind de leerplichtige leeftijd heeft bereikt, kan je huisarts een 'screeninginterview' uitvoeren met een aangepaste checklist voor autisme. Dit geeft je geen diagnose, maar het is een manier om te ontdekken of je kind mogelijk autistisch is. Als je huisarts overtuigd is van de problemen van je kind, moet je kind worden doorverwezen voor een formele beoordeling en diagnose door een professional. Je kind moet beoordeeld worden door een team van professionals. Het team kan bijvoorbeeld een kinderarts, een spraak- en taaltherapeut en een gespecialiseerde psycholoog zijn. Als nadien je kind wordt doorverwezen naar een individuele professional, is het belangrijk dat ze ervaring hebben in het diagnosticeren van autisme.

Online screening en testen

Verschillende online tools en testen, beweren ook te kunnen screenen op autisme. Het gebruik van screening- of testtools is gevaarlijk omdat er veel factoren zijn die de ontwikkeling van een kind beïnvloeden. Er kunnen andere zintuiglijke, fysieke en mentale gezondheidsproblemen zijn die gespecialiseerd onderzoek vereisen. Het gebruik van een online hulpmiddel moet niet worden gezien als een alternatief voor een goede beoordeling en diagnose door een specialist. Als je een kind van schoolgaande leeftijd heeft, kan het nuttig zijn om een afspraak te maken met de maatschappelijk werker van de school om je zorgen te bespreken. Het onderwijzend personeel kan ook soortgelijke gedragingen en kenmerken hebben geïdentificeerd en in staat zijn om ondersteuning te bieden bij het stellen van een diagnose voor je kind.

Testen door gz-psycholoog

Een gz-psycholoog kan je niet alleen helpen een diagnose te krijgen, maar je kind ook verdere begeleiding geven.

De diagnose

Een team van professionals zal je kind afzonderlijk beoordelen. Hun bevindingen worden vervolgens door de teamleider samengebracht om de diagnose te stellen. Gemiddeld duren de testen in totaal 12 tot 14 uur. Dit betekent dat je meerdere afspraken moet maken en dat het enige tijd kan duren voordat de afspraken plaatsvinden. Er zijn verschillende methoden nodig om autisme te diagnosticeren, maar die methoden hebben richtlijnen die gevolgd moeten worden (DSM-5 criteria):

• Rapporten van alle instellingen (bijv. school, kinderdagverblijf)
• een autisme-specifieke ontwikkelings- en familiegeschiedenis
• Waarnemingen in meer dan één omgeving
• Cognitieve, communicatie-, gedrags- en geestelijke gezondheidsevaluaties
• Een beoordeling van de behoeften en de sterke kanten van alle gezinsleden
• Een volledig lichamelijk onderzoek
• Tests en beoordelingen voor andere situaties, indien dit van toepassing is

Het team moet je de reden voor elke test of beoordeling uitleggen. Daarnaast moet je ook voldoende tijd krijgen om vragen te stellen. Wees dus niet bang om uitleg of verduidelijking te vragen als je vindt dat je dit nodig hebt.

Het eindrapport

De teamleider zal je vertellen of zijn team denkt dat je kind autistisch is. Ze kunnen dit doen op de dag van de laatste testen, maar vaak word je op een later tijdstip een schriftelijk rapport toegestuurd. Dit soort rapporten zijn soms moeilijk te lezen en te begrijpen. Je kunt de teamleider (vaak een gz-psycholoog die gespecialiseerd is in autisme) bellen om onduidelijke delen van het rapport met je door te nemen. Het rapport zou een duidelijke diagnose moeten geven. Zinnen als 'heeft autistische neigingen' zijn niet erg nuttig omdat ze impliceren dat een kind niet echt autistisch is. Dit kan problemen veroorzaken bij het proberen toegang te krijgen tot autisme-specifieke ondersteuning.