Van bij de geboorte leren baby's dat wanneer ze huilen, of op een andere manier hun ongenoegen uiten, er meteen gehoor aan wordt gegeven. Ze zijn dan ook totaal afhankelijk van degenen die hen opvoeden. Naarmate ze groter worden en de kleuterleeftijd bereikt hebben is het nodig om aan te leren hoe ze teleurstellingen kunnen verwerken.

Een keertje niet mee mogen spelen, geen uitnodiging krijgen voor een verjaardagsfeestje of gewoon hun zin niet krijgen kan, wanneer omgaan met deze ontgoochelingen niet goed begeleid worden, leiden tot echte drama's. Maar hoe doe je dat, je kleuter leren om met teleurstellingen om te gaan? Met dit artikel helpen we jou op weg zodat de kleutertijd niet ontaard in een tragedie en kinderen weerbaar zijn voor later.

Hoe ga je er zelf mee om?

Ieder mens krijgt zo nu en dan te maken met teleurstellingen, het leven zit nu eenmaal zo in elkaar. Wanneer je het zelf moeilijk hebt om tegenslagen te verwerken mag je niet verwachten dat jouw kleintje er op een goede manier mee omgaat. Kinderen doen niet altijd wat hen gezegd wordt, ze volgen het voorbeeld van de ouders. Ga vooral eerst aan de slag met jezelf als je wel eens de opmerking kreeg dat je makkelijk ergens een drama van maakt. Door zelf het goede voorbeeld te geven en rustig te blijven als iets tegen zit zet je al een grote stap in de goede richting.

Groeien doet soms pijn

Rond de leeftijd van zeven jaar begint je kind meer en meer zelfstandig te worden en is het zich ervan bewust van wat hij al kan en wat hij niet kan. Ze merken ook het onderscheid op tussen hen en bijvoorbeeld klasgenootjes, broertjes en zusjes. Omgaan met teleurstellingen zoals verliezen bij spelletjes of de kleuterjuf die een klasgenootje prijst omdat het zo mooi kan tekenen, is aan deze leeftijd echt nog moeilijk te verteren.

Je doet er dan ook goed aan om je kleuter te leren om met teleurstellingen om te gaan zodat hij, wanneer hij ouder is, zonder veel moeite kan aanvaarden dat niet altijd alles gaat zoals hij het wil.

Zelfvertrouwen stimuleren

Een mens die zich niet de moeite waard vindt reageert vaak heel emotioneel op tegenslagen en dat is bij kinderen niet anders. Daarom is het belangrijk om er voor te zorgen dat het zelfvertrouwen van jouw kleintje groot genoeg is en het zich niet bij de minste ontgoocheling uit het lood laat slaan. Pluimpjes geven, een aai over de bol na het uitvoeren van een taakje en stimuleren om dingen te doen die kunnen mislukken helpt bij het weerbaar maken én zelfvertrouwen aankweken van een kind. Bij een teleurstellende gebeurtenis zal het minder snel emotioneel reageren en de tegenvaller sneller vergeten.

Nee zeggen is geen misdaad

Ouders die te vaak bezwijken voor de onschuldige oogjes van hun kleuters helpen hen niet om weerbaar te worden bij tegenslagen. Wanneer een kind het woord 'neen' enkel kent door het zelf te gebruiken leert het niet wat het woord 'nee' inhoudt. Het weet enkel dat het steeds z'n zin krijgt wanneer ouders dat woord nooit gebruiken. Hoe kan een klein mensje leren om met teleurstellingen om te gaan als het altijd gevolgd wordt in zijn eisen? Waarom zou een klein kind niet schoppen en tieren en slaan als het toch weet dat na de vijfde nee een ja volgt?

Zeurende kinderen zijn het resultaat van een té pamperende opvoeding. Een kind dat weet dat nee nee blijft, ook na de tiende keer, zal zijn energie op andere dingen richten dan het aanhoudend zeuren of boos worden.

Ga geen teleurstellingen uit de weg

Kinderen opvoeden is een kunst, hen tot volwaardige volwassenen laten uitgroeien is Kunst met een grote K. Als de tijd rijp is om jouw kleine boefje te leren fietsen, neem je niet elk obstakel weg en dat zou met teleurstellingen net zo moeten zijn. Kinderen moeten leren hun eigen fouten te maken en als ouder is dat niet altijd even makkelijk. Het is beter om hen te begeleiden en te leren om met teleurstellingen om te gaan dan ze te vermijden.

Hoe kan een kleuter anders leren dat tegenslagen nu eenmaal een onderdeel zijn van het leven? Hoe kan een kind weten hoe er mee om te gaan als dingen soms tegenzitten?

Belicht het positieve van het negatieve

Achter elk gedrag zit een positieve instelling en bij elke tegenslag leer je een nieuwe les. Wanneer je als ouder een drama maakt bij een tegenvaller gaat jouw kind je gedrag kopiëren. Indien je echter een positieve draai geeft aan wat gebeurde, leert het kleine mensje om daar precies als jij mee om te gaan. Is jouw zoontje of dochtertje bijv. gevallen bij het fietsen? Maak het attent op de afstand die het gereden heeft zonder te vallen.

Een kleuter kent de kunst van relativeren nog niet en jij bent de aangewezen persoon om dat bij te brengen. Eens ze begrepen hebben dat een teleurstelling geen tragedie hoeft te zijn zullen ze makkelijker de negatieve emotie kunnen loslaten.

Toon begrip

Een kind dat zich begrepen en gesteund voelt zal minder snel vervallen in een woede-uitbarsting of zich wentelen in zelfmedelijden. 'Ik begrijp dat het niet leuk voor je is' zal meer effect hebben dan dat je zijn of haar verdriet probeert te negeren. Je benoemt ook best waarom het boos of verdrietig is, zo toon je dat je het inderdaad begrepen hebt hoe moeilijk jouw kleintje het heeft. 'Ben je verdrietig omdat je nu naar bed moet en nog graag een filmpje wil kijken en dat begrijp ik heel goed. Zal ik het opnemen zodat je het morgen kunt zien?' Hiermee erken je het verdriet maar geef je niet toe aan de eis om later naar bed te gaan.

Het woordje 'maar' laat je in je betoog het best achterwege. In de oren van een kind klinkt 'ja maar…' net hetzelfde als nee, en 'nee maar…' net hetzelfde als ja en dat kan heel verwarrend zijn.

Niets mis met emoties

Verdrietig of boos, het zijn allebei emoties uit het hele rijtje dat ieder van ons in zich heeft. Het is dan ook niet goed om een kind te verbieden om deze emoties te tonen. Lachen mag, blij zijn mag, verwonderd zijn mag en dus boos of verdrietig zijn mag ook. Alleen, als een kind om de haverklap boos wordt of gaat huilen bij de minste tegenslag, dan is het hoog tijd om in te grijpen.

Leren omgaan met emoties is één van de beste investeringen naar de toekomst toe. Je kind leren om, in welke omstandigheid dan ook, zijn emoties te her- en erkennen lost al een groot stuk van het probleem op waarom de emoties naar boven komen. Een kind dat hierin van kleins af goed wordt begeleid zal later een stabiele volwassene worden. En het is nog altijd makkelijker om een de emoties van een kind in goede banen te leiden dan een volwassene te helen van kindertrauma's.