Vocht vasthouden tijdens je zwangerschap

Vocht vasthouden is een veel voorkomend probleem tijdens de zwangerschap. Naast je zwangerschapskilo 's kun je tot meer dan drie kilo vocht vasthouden. Dat zorgt uiteraard voor bijkomende problemen. Als je zwangerschap achter de rug is, ben je van dit overtollige vocht gelukkig vlug verlost. Wat veroorzaakt de problemen van dit extra vocht en wat kun je er zelf aan doen om deze zoveel mogelijk te verminderen?

Vocht ophouden in je lichaamsweefsels

Het vocht stapelt zich op in alle lichaamsweefsels. Dit teveel aan lichaamsvocht is zichtbaar als een zwelling en zorgt bij de meeste vrouwen voor vele problemen. Het teveel aan lichaamsvocht verzamelt zich vaak op plaatsen waar in normale omstandigheden geen vocht aanwezig is. Dat is vooral het geval in je benen, voeten, enkels, kuiten, handen en vingers. Vochtophoping of oedeem is het gevolg van het feit dat het aanwezige vocht op bepaalde plaatsen in je lichaam niet via je bloedsomloop kan afgevoerd worden. Vochtophoping kent de meest uiteenlopende oorzaken van onschuldig tot ernstig. In ernstige gevallen kan zwangerschapsoedeem op ernstige hart-of nieraandoeningen wijzen.

Oorzaken van vochtophoping

Vochtophoping heeft verschillende oorzaken, ook als je er tijdens je zwangerschap mee geconfronteerd wordt. De belangrijkste zijn:

• Verstopte of vernauwde aderen in je benen: waardoor het bloed onvoldoende wordt afgevoerd naar je hart en het vocht zich daar ophoopt
• Slechte werking van je hart: je hart pompt te weinig of te zwak waardoor het lichaamsvocht onvoldoende door je aders wordt afgevoerd
• Verstopte aders: als gevolg van een bloedprop waardoor het vocht niet kan worden afgevoerd en zich ophoopt
• Nieraandoening
• Een trage schildklier

Vochtophoping tijdens je zwangerschap door verstoorde hormonen

Vochtophoping tijdens de zwangerschap heeft vaak een hormonale oorzaak. Dan ligt een te hoge concentratie van het vrouwelijke hormoon oestrogeen aan de basis van dit veel voorkomend probleem. Je lichaam maakt dan teveel van dit hormoon aan. Dat zijn dan de zogenaamde slechte oestrogenen. Op deze manier wordt er teveel van het mannelijke hormoon testosteron in oestrogenen omgezet. Oestrogeen is ook aanwezig in sommige voedingsmiddelen zoals:

• Peulvruchten: we denken dan meer specifiek aan erwten, bonen, groentekiemen, mais, kapucijner, linzen en aan kikkererwten
• Fruit: zoals cranberry's, pruimen en abrikozen
• Kruiden: oregano, zilverkaars, salie en zoet hout
• Alle volkorenproducten: alle soorten volkorenbrood, volkoren deegwaren en zilvervliesrijst
• Lijnzaad
• Broccoli en bloemkool

Daarnaast bevatten ook bepaalde geneesmiddelen oestrogenen waaronder de anticonceptiepil als meest bekende.

Vochtophoping tijdens je zwangerschap door teveel stress

Tijdens je zwangerschap is het dus belangrijk je hormonen in evenwicht te houden. Dat is zeker het geval met het vrouwelijke hormoon oestrogeen. Dit hormoon is erg stressgevoelig. Ben je stressgevoelig en word je regelmatig het slachtoffer van stress? Dan wordt onder invloed van het hormoon progesteron extra cortisol aangemaakt. Progesteron is een hormoon dat je concentratie aan oestrogeen op een gezond peil houdt. Door teveel stress kan de verhouding tussen oestrogeen en progesteron uit balans raken. Tijdig ontspannen en voldoende slaap zijn je belangrijkste wapens tegen stress. Hoeveel gezonde slaap je nodig hebt verschilt van persoon tot persoon. Acht uur slaap is ideaal. Stress verminderen kun je makkelijk zelf door:

• Voldoende tijd vrij te maken voor je hobby
• Nooit teveel hooi op je vork te nemen
• Met een gezond eet-en leefpatroon een goede lichamelijke en geestelijke gezondheid na te streven
• Realistische verwachtingen te stellen
• Yoga te beoefenen
• Met een gezond, evenwichtig en gevarieerd eetpatroon zonder geraffineerde witte suiker en ongezonde verzadigde vetten en transvetten
• Door het drinken rijk aan cafeïne zoals koffie en frisdranken te vermijden
• Door meer groene en zwarte thee en kruidenthees te drinken

Symptomen van teveel vocht vasthouden tijdens de zwangerschap

Teveel vocht vasthouden is dus een veel voorkomend probleem. Zwangere vrouwen krijgen er vooral tijdens de laatste drie maanden van hun zwangerschap mee te maken. Is dit bij jou het geval? Dan zijn sterk gezwollen benen, enkels, voeten handen of vingers er de eerste symptomen van. De ongemakken vergroten als je veel moet rechtstaan. Als gevolg van de zwaartekracht zakt al het vocht naar je benen maar ook je armen, handen, vingers, enkels handen en zelfs je gezicht kunnen opzwellen. Naast een sterk gezwollen huid voelt die ook strak aan. Als je met je vinger op de huid drukt, blijft er even een afdruk in de huid aanwezig. Vooral bij warm weer wordt de zwelling erger. Oedeem tijdens de zwangerschap is erg vervelend maar gelukkig niet ernstig. Na de geboorte verminderen de klachten. Het overtollige vocht wordt spontaan door je lichaam afgevoerd. Bij zwangerschapsoedeem blijft voorzichtigheid geboden. In combinatie met een hoge bloeddruk kan dit op zwangerschapsvergiftiging wijzen. Dat is wél gevaarlijk voor je baby. Raadpleeg in dit geval altijd je huisarts of gynaecoloog

Verstoorde vochthuishouding tijdens de zwangerschap

Tijdens de zwangerschap raakt je vochthuishouding vaak ernstig in de war. Via je bloedbaan wordt er dan vocht afgevoerd naar je lichaamsweefsels. In normale omstandigheden gaat het hier altijd om kleine hoeveelheden vocht. Je merkt er nauwelijks iets van. De meest voorkomende oorzaken daarvan zijn:

• Het dunner worden van de wand van je bloedvaten. Onder impuls van het zwangerschapshormoon stroomt vocht vanuit je bloedvaten naar je lichaamsweefsels
• Je grotere baarmoeder zorgt voor extra druk op je bekken. Dat maakt de bloedafvoer vanuit je benen naar je hart veel moeilijker
• Ook de grotere hoeveelheid bloed zorgt voor meer druk op je benen

Vocht vasthouden tijdens de zwangerschap verminderen

Extra vocht vasthouden kun je niet voorkomen. De vervelende symptomen ervan verlichten kun je wel:

• Drink voldoende water: minstens 2,5 liter per dag. Groene thee en kruidenthee is een goed alternatief. Je moet dan vaker plassen waardoor het teveel aan vocht wordt afgevoerd
• Gebruik zo weinig mogelijk zout: dat doet je meer vocht vasthouden
• Beweeg meer: vooral je benen. Dat zorgt voor een betere bloedsomloop wat het afvoeren van het overtollige vocht vergemakkelijkt. Wandelen, joggen fietsen of zwemmen op je eigen tempo zijn uitstekend om het teveel aan vocht te verminderen
• Leg bij het slapen gaan je benen op een kussen. Zo kan het makkelijker wegzakken
• Bij warm weer heb je meer last van zwangerschapsoedeem. Regelmatig een koud voetbad nemen brengt de nodige verzachting
• Gezwollen benen en voeten masseren brengt ook verbetering. Masseer daarbij steeds van onder naar boven. Zo duw je het vocht uit je benen en je voeten
• Draag goede steunkousen: door de druk van de kousen krijgt het vocht veel minder kans zich op te hopen
• Hoe meer en langduriger je rechtstaat hoe meer last je krijgt van opgezwollen benen, voeten en enkels. Ga daarom regelmatig zitten of liggen. Dagelijks een half uurtje wandelen, joggen, fietsen of zwemmen is uitstekend om de gevolgen van zwangerschapsoedeem te verminderen
• Leg warme kompressen op de zwelling
• Gebruik minder zout. Breng je gerechten op smaak met verse kruiden
• Hou het koel, vooral bij hoge zomerse temperaturen
• Breng mosterd olie aan op de gezwollen plaatsen
• Neem een goed voedingssupplement met magnesium
• Stop met roken
• Drink minstens 2,5 liter water per dag
• Draag orthopedische steunkousen
• Hou je gewicht in de gaten