Zo herken je de zesde ziekte

Vroeger kregen de verschillende vlekjesziekten een nummer. Zo kreeg de mazelen het nummer een, roodvonk kreeg nummer twee, rodehond was nummer drie, Filatov-Dukes wat later een variant van rodehond bleek werd nummer vier en dan was er nog erythema infectiosum die kortweg dus de vijfde ziekte werd genoemd. Exanthema subitum werd de zesde ziekte en kreeg ook voor het gemak deze naam.

Wat is de zesde ziekte?

Exanthema subitum of de zesde ziekte is een kinderziekte die wordt veroorzaakt door het herpesvirus, type 6 en 7. Dat virus zit vaak in de keel van mensen die besmet zijn en wordt verspreid via druppeltjes in de lucht. Kinderen of volwassenen die dus hoesten, praten of niezen kunnen dit virus verspreiden en als deze besmette deeltjes dan ingeademd worden, raak je besmet. De zesde ziekte komt niet zo heel erg veel voor en het is eigenlijk ook een onschuldige kinderziekte. Dat neemt niet weg dat het wel vervelend is als je kind het krijgt.

Kernmerken zesde ziekte

Iedereen kan de zesde ziekte krijgen en bij kinderen onder de twee jaar is het zelfs de vlekjesziekte die het meest voorkomt. De groep die het meest getroffen wordt door de zesde ziekte zijn kinderen tussen de zes maanden en drie jaar oud. De grootste kans dat je kind besmet raakt met deze ziekte is in de winter en in het voorjaar.

De ziekte heeft een incubatietijd van gemiddeld tien dagen, maar het kan variëren tussen de vijf en veertien dagen. Meestal krijgt het kind eerst hoge koorts en daarna komen er rode bultjes en vlekken op het lichaam. Het kind is besmettelijk vanaf het moment dat de kleine koorts heeft totdat alle vlekken zijn verdwenen. Meestal is het kind met ongeveer een week weer beter.

De symptomen van de zesde ziekte

Het begint meestal met koorts die snel oploopt. De temperatuur kan zomaar oplopen naar 39 of 40,5 graden Celsius. Verder zijn er eigenlijk nog geen ziekteverschijnselen. Deze koorts kan wel drie tot vijf dagen aanhouden en dan ineens neemt hij weer af. Je bent blij dat je kind weer koortsvrij is, maar dan ineens zie je de eerste bleekrode vlekjes op het lichaam van je kind. Meestal begint de uitslag op de romp om zich uit te breiden naar de nek en eventueel op de armen en benen. Het jeukt gelukkig niet en de vlekjes zijn een paar dagen later alweer verdwenen.

Eventuele gevolgen van de zesde ziekte

Soms heeft de zesde ziekte nog wat neveneffecten, zoals een middenoorontsteking, een lichte luchtweginfectie of opgezwollen klieren in de hals. Als een mens geïnfecteerd is met het virus, blijft het virus in het lichaam aanwezig. Het vermenigvuldigt zich in de speekselklieren en als iemand een lage weerstand heeft, kan het virus zich opnieuw activeren. Dit gaat weer gepaard met koorts en huiduitslag, maar kan ook nierfalen veroorzaken.

Hoe besmettelijk is de zesde ziekte?

Ondanks dat de zesde ziekte wordt overgebracht via speeksel, is de kinderziekte niet zo heel erg besmettelijk. De besmetting vindt meestal plaats een dag of tien voordat het kind ziek wordt. Men gaat ervan uit dat een kind besmettelijk is vanaf het moment dat het koorts krijgt totdat alle vlekjes zijn verdwenen. Het is nog niet helemaal duidelijk hoe lang iemand besmettelijk blijft, mede omdat het virus in het lichaam aanwezig blijft. Normaal gesproken krijgt je kind het niet voor de tweede keer.

Het is ook mogelijk om de zesde ziekte over te dragen via een bloedtransfusie, via de placenta of via orgaandonatie. De meeste kinderen onder de twee jaar krijgen de zesde ziekte.

Zesde ziekte en zwangerschap

De zesde ziekte brengt geen risico’s met zich mee voor de zwangere vrouw of de ongeboren baby. Je hoeft zich dus geen zorgen te maken als je in de buurt van een kind met de zesde ziekte bent geweest. Daarbij is het virus niet zo heel erg besmettelijk.

Moet je de huisarts inschakelen?

Normaal gesproken hoef je de huisarts niet in te schakelen bij de zesde ziekte. Misschien heb je dat wel al gedaan omdat je kind al een paar dagen koorts heeft zonder verdere ziekteverschijnselen. Als blijkt dat het zesde ziekte is, is er verder geen hulp van de huisarts nodig in de meeste gevallen. In sommige situaties is het wel verstandig om even de huisarts in te schakelen:

• Besmetting bij een kind jonger dan drie maanden
• Je kind wordt steeds zieker
• De koorts duurt langer dan drie dagen
• Je kind drinkt niet of veel te weinig
• Je kind moet steeds overgeven
• Je kind is erg suf
• Je kind is erg benauwd
• Je kind ademt heel snel

Hoe kun je de zieke wat verlichting geven?

Een speciale behandeling of medicijnen wordt er bij de zesde ziekte niet gegeven. Het gaat uit zichzelf over. Om het voor het kind iets comfortabeler te maken bij hoge koorts kun je eventueel paracetamol geven. Lees goed de bijsluiter hoeveel je kind mag hebben.

Als een kind koorts heeft, is het beter om hem of haar niet te warm aan te kleden. De warmte die het lichaam afgeeft bij koorts moet weg kunnen en dat gaat moeizamer met dikke kleding of dikke dekens. Laat de kleine veel drinken en zorg dat het kind rustig en comfortabel ligt. Zodra de koorts gaat zakken, zie je meestal dat het kind ook weer gaat opknappen. Alles bij elkaar duurt de ziekte ongeveer een week.

Kan je kind gewoon naar de opvang?

Als je kind zich goed voelt, kan hij of zij gewoon naar de opvang of naar school. De ziekte was al besmettelijk voordat de klachten zich aandienden, dus het besmettingsgevaar was er voordien al. Je kind thuishouden voorkomt dus niet de besmetting van andere kinderen. Het is wel altijd verstandig om even te overleggen met de leidster of de leerkracht. Vertel ze dat je kind de zesde ziekte heeft en zij kunnen dan eventueel de andere ouders inlichten in overleg met de GGD. Mochten andere kinderen ook de zesde ziekte krijgen, dan kunnen de ouders sneller de symptomen herkennen.

Kun je een kind laten vaccineren tegen de zesde ziekte?

Inenten tegen de zesde ziekte zit niet in het Rijksvaccinatieprogramma. Dit komt omdat er geen vaccin tegen de zesde ziekte is. Je kunt wel zelf enkele maatregelen nemen om te voorkomen dat je kind zesde ziekte krijgt of overbrengt:

• Gebruik bij hoesten of niezen een papieren zakdoek
• Heb je geen zakdoek, gebruik de plooi van je elleboog om in te niezen
• Gebruik een zakdoek maar één keer
• Was altijd je handen na het hoesten of niezen
• Hou pasgeboren baby’s uit de buurt van hoestende of niezende mensen
• Zorg dat je de kinderen leert om ‘netjes’ te niezen of te hoesten

Vijfde of zesde ziekte?

De verschillende vlekjesziekten hebben allemaal hun eigen symptomen en toch is het niet altijd gelijk duidelijk om welke kinderziekte het gaat. Wanneer is het bijvoorbeeld de vijfde of de zesde ziekte? Bij de vijfde ziekte beginnen de vlekjes op de wanden. Bij de zesde ziekte krijgt je kind eerst koorts en daarna komen de eerste vlekjes op de romp.

Zesde ziekte:

• Incubatietijd: 5 tot 14 dagen
• Symptomen: plotseling opkomende hoge koorts, koorts zakt, rode vlekjes verschijnen
• Besmettelijk: vanaf het moment van de koorts totdat alle vlekjes verdwenen zijn
• Risico voor zwangere vrouwen: nee