Alles over de leerplichtigheid van je kind

Zodra een kind vier jaar is, mogen ze naar school. Toch is het dan nog niet verplicht. De Leerplichtwet gaat pas bij vijf jaar in en dit duurt tot aan de leeftijd van 16 jaar. Wil jij ook alles weten over de leerplichtigheid van je kind?

Naar school

Alle kinderen die in Nederland wonen hebben leerplicht. Ook als kinderen geen Nederlandse nationaliteit hebben. De leerplicht geldt zelfs voor kinderen die illegaal in Nederland verblijven en asielzoekers die de leerplichtige leeftijd hebben. Als ouder ben je verplicht om een kind met leerplicht in te schrijven voor een school en je moet zorgen dat ze naar school gaan.

De basisschool

Vanaf dat een kind vier jaar is, mogen ze naar de basisschool. Deze basisschool mogen de ouders zelf uitkiezen. Met drie jaar en 10 maanden mogen de kinderen op veel basisscholen alvast een beetje gaan wennen. Meestal gaan ze dan een paar keer een halve dag. Dit noemen ze een ‘kennismakingsperiode’ en deze proefperiode duurt maximaal vijf dagen. Niet iedere school werkt met een kennismakingsperiode, informeer hier vooraf naar. Vanaf dat de kinderen vier jaar zijn mogen ze ook echt meedoen met het onderwijs, dit mogen ze niet eerder.

Welke basisschool

Ouders kunnen zelf een basisschool kiezen en vaak kiezen ze voor een school in de directe omgeving. Het kan ook zijn dat ze voor een basisschool kiezen die toch iets verder ligt omdat deze school meer aan de wensen voldoet. Er zijn namelijk verschillende soorten basisscholen. Zo zijn er scholen die gebaseerd zijn op een godsdienst, met een speciale levensovertuiging of met bijzondere pedagogische uitgangspunten. Soms is er speciaal basisonderwijs nodig omdat uw kind een beperking heeft.

Geen plek?

Een ouder mag een basisschool kiezen maar een basisschool mag ook een kind weigeren. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren omdat er simpelweg geen plek is voor je kind. Als een kind niet zindelijk is mag de school dit kind ook weigeren of als blijkt dat de ouders totaal geen raakvlak hebben of zelfs bezwaren hebben tegen de godsdienst of levensbeschouwing die de school heeft. Openbare scholen kunnen alleen kinderen weigeren als er geen plaats is. Ze kunnen dan wel op een wachtlijst geplaatst worden. De gemeente kan zorgen dat het kind tot die tijd op een andere basisschool terecht kan. Scholen mogen leerlingen die geen ondersteuningsbehoefte nodig hebben niet voor laten gaan op kinderen die dit wel nodig hebben. Ze moeten wel een passende plaats kunnen bieden.

Nog even kleuteren

Omdat kinderen van vier jaar nog niet leerplichtig zijn, mag je ze ook nog thuishouden. Je hoeft ook niet speciaal in de schoolvakanties op vakantie met je kind. Toch proberen de meeste ouders om hun kind in het gewone ritme te laten meedraaien. Als je wacht totdat ze vijf jaar zijn, worden ze gelijk in het diepe gegooid. Dan moeten ze gelijk vijf dagen per week naar school en zijn ze ook gelijk leerplichtig.

Uitzonderingen voor vijfjarigen

Soms blijkt het allemaal best nog wel een beetje zwaar voor zo’n vijfjarige. Zeker als ze ook door andere redenen een moeilijk tijd doormaken. Een kind van vijf jaar mag je maximaal vijf uur per week thuishouden en hier heb je geen speciale toestemming voor nodig. Natuurlijk moet je het wel melden bij de directie van de school, je kunt je kind niet zomaar thuishouden. Blijken die vijf uur niet voldoende te zijn dan kunnen in overleg met de directie hier nog eens extra vijf uur per week aan toegevoegd worden. Het maximale aantal uren is tien. Deze regeling geldt alleen voor kinderen van maximaal vijf jaar.

Ziek of speciale gebeurtenis

Bij ziekte mag het kind natuurlijk altijd thuisblijven. Het kind moet wel ziek gemeld worden op de dag dat ze voor het eerst niet naar school gaan. Dit geldt voor alle kinderen die leerplicht hebben, maar ook voor de vierjarigen. Verlof voor bijzondere vrije dagen zoals een huwelijk, een begrafenis, een jubileum of een religieuze feestdag moet vooraf met de school overlegd worden. Hier moet een speciaal formulier voor worden ingevuld en de leiding van de school moet hier toestemming voor geven. Als je het kind zomaar thuishoudt terwijl ze leerplicht hebben en je hebt geen geldige reden dan ben je de Leerplichtwet aan het overtreden. Een leerplichtambtenaar kan je hier een boete voor geven. Als het gaat om bijzondere omstandigheden mag de directie van de school beslissen over maximaal 10 schooldagen per schooljaar. Gaat het om meer schooldagen per schooljaar dan hangt de beslissing van de leerplichtambtenaar af.

Vrijstelling van de leerplicht

In sommige gevallen kunnen kinderen vrijstelling krijgen voor de leerplicht. Meestal is dat voor een periode van maximaal één jaar. Indien langer nodig is, moet dit ieder jaar opnieuw aangevraagd worden. Deze vrijstelling kan in bepaalde gevallen verleend worden, zoals:

• Als je geen school kunt vinden die voldoet aan jullie levensovertuiging of die past bij jullie godsdienst. In een dergelijke situatie moet je een verklaring opstellen en deze aan de leerplichtambtenaar sturen. In de verklaring moet aangegeven worden waarom de scholen in de omgeving niet voldoen. De leerplichtambtenaar zal beslissen of deze redenen gegrond zijn.
• Als een kind lichamelijk of psychische klachten heeft en hierdoor niet naar school kan, kun je vrijstelling aanvragen. Hiervoor is wel een verklaring van een deskundige, bijvoorbeeld een arts nodig. Als blijkt dat je kind nooit naar school zal kunnen dan hoef je maar één keer de vrijstelling aan te vragen.
• Als je kind al in het buitenland naar school gaat moet je dit aan kunnen tonen. Er moet een bewijs zijn dat het kind naar een buitenlandse school gaat en dan kan er vrijstelling voor het Nederlandse onderwijs worden aangevraagd.
• Als je door je werk met de kinderen een trekkend bestaan leidt, zoals mensen uit het circus of kermisexploitanten doen dan kan er in sommige gevallen voor delen van het jaar vrijstelling aangevraagd worden. Hier zijn wel bepaalde voorwaarden voor.
• Kinderen van schippers gaan meestal gewoon wel naar een regulier school, hier zijn speciale schippersinternaten voor.

De vrijstelling moet altijd voor 1 juli worden aangevraagd bij de leerplichtambtenaar in de betreffende gemeente. Als de vrijstelling wordt toegekend, geldt deze in principe voor één jaar.

Andere vormen van onderwijs

Ook al heeft je kind vrijstelling van leerplicht dan moet een kind wel onderwijs krijgen. Je kunt bijvoorbeeld je kind zelf onderwijzen. Ook hier zijn bepaalde voorwaarden voor die je kunt vinden bij de Rijksoverheid. Er kan ook nog particulier onderwijs of virtueel onderwijs gevolgd worden.

Wanneer stopt de leerplicht

In principe stopt de leerplicht als je kind 16 jaar wordt, maar dat is niet de enige voorwaarde. Hij of zij moet wel het schooljaar afmaken waarin ze 16 worden. Als je kind 12 volledige schooljaren naar school is geweest stopt de leerplicht. Stel dat je kind een klas heeft overgeslagen dan kijken ze naar het aantal leerjaren in plaats van naar de leeftijd. Een schooljaar eindigt altijd op 31 juli.

Buiten de schoolvakanties op vakantie

Als ouders door bepaalde omstandigheden niet binnen de schoolvakanties op vakantie kunnen, dan moet er bij de schoolleiding toestemming worden aangevraagd om buiten de schoolvakanties te gaan. Doe je dit niet, dan ben je in principe strafbaar als je kind leerplicht heeft. Er mag één keer per schooljaar een verzoek worden ingediend voor verlof buiten de schoolvakanties. Ook aan dit bijzondere verlof zijn een aantal voorwaarden verbonden:

• Er moet duidelijk aangetoond kunnen worden dat door je werkzaamheden of die van je partner geen vakanties tijdens de schoolvakanties gepland kunnen worden.
• Als je toch op vakantie zou moeten tijdens de schoolvakantie loop je onoverkomelijke bedrijfseconomische risico’s.
• Het bijzondere verlof mag niet in de eerste twee weken na de zomervakantie vallen.
• Het moet om een gezinsvakantie gaan die niet langer duurt dan 10 aaneengesloten schooldagen