Menstruatiecyclus en ovulatie

Je weet waarschijnlijk al heel wat over jouw menstruatiecyclus – zoals hoe vaak je jouw menstruatie krijgt en hoe zwaar ze kunnen zijn. Wanneer je zwanger wilt worden, is de vruchtbaarheid cyclus belangrijk om je ovulatie te berekenen. Op deze pagina gaan we dieper in op de vrouwelijke menstruatiecyclus, ovulatie en menstruatie.

Je menstruatiecyclus begrijpen

Je menstruatie

De eerste dag van je menstruatiecyclus is de eerste dag van je menstruatie (dag 1). Deze periode duurt meestal 3 tot 7 dagen. Je zult waarschijnlijk merken dat als je enige menstruatiepijn hebt, ze het ergst zullen zijn in de eerste paar dagen van je menstruatie. Dit komt omdat de hormonen in je lichaam ervoor zorgen dat je baarmoeder actief het omhulsel aflegt die in de vorige menstruatiecyclus was opgebouwd.

Voorbereiding op de eisprong

Wanneer je menstruatiecyclus start, wordt het hormoon (FSH) dat de holtes in je eierstokken stimuleert, aangemaakt door middel van het hypofyse-proces in de hersenen. Het FSH-hormoon stimuleert de eierstokken in het aanmaken van volledig ontwikkelde eieren. De holtes in je eierstokken die zich met vocht vullen, zijn de follikels. Deze holtes bevatten elk één ei dat zich nog niet heeft ontwikkeld. Daarnaast stimuleert het FSH-hormoon de holtes om oestrogeen aan te maken.

Op de eerste dag van je menstruatie is het niveau van oestrogeen het laagst. Het niveau verhoogt naarmate naarmate de follikels zich verder ontwikkelen. Terwijl de follikels zich beginnen te ontwikkelen, wordt normaal gesproken één follikel “dominant”. Het ei in de holte rijpt binnen de zich uitbreidende follikel. Tegelijkertijd zorgt de toenemende hoeveelheid oestrogeen in je lichaam ervoor dat de bekleding van je baarmoeder verdikt met voedingsstoffen en bloed. Dit is nodig voor als je zwanger raakt, om het bevruchte ei alle voedingsstoffen en ondersteuning te geven die het nodig heeft om te groeien.

Hoge oestrogeenspiegels worden ook geassocieerd met het verschijnen van ‘spermavriendelijk’ slijm (of, om het de technische naam te geven, vruchtbaar cervicaal slijm). Je kunt dit opmerken als een dunne, gladde ontlading die troebel wit kan zijn. Sperma kan gemakkelijker door dit slijm zwemmen en kan er meerdere dagen in overleven.

Na de eisprong

Zodra het ei (of ovum) is vrijgegeven, beweegt het langs de eileider naar je baarmoeder. Het ei kan maximaal 24 uur leven. Het overleven van het sperma is variabeler, maar meestal 3-5 dagen, dus de dagen voorafgaand aan de eisprong en de dag van de eisprong zelf zijn het meest vruchtbaar en dus ook het moment wanneer je het meest waarschijnlijk zwanger raakt.

Zodra je ovuleert, begint de follikel met de productie van een ander hormoon: progesteron. Progesteron zorgt voor verdere opbouw van de bekleding van jouw baarmoeder ter voorbereiding op een bevruchte eicel. Ondertussen begint de lege follikel in de eierstok te krimpen, maar blijft progesteron produceren en begint ook oestrogeen te produceren. Je kunt in dit stadium symptomen krijgen van pre-menstruele spanning (PMS) zoals gevoelige borsten, een opgeblazen gevoel, lethargie, depressie en prikkelbaarheid.

Naarmate de lege follikel krimpt, nemen de niveaus van oestrogeen en progesteron af. Zonder deze hormonen, begint de dikke baarmoederwand die werd opgebouwd af te breken en je lichaam werpt het omhulsel af. Dit is het begin van je menstruatie en het begin van je volgende vruchtbaarheid cyclus.

Het vruchtbare periode in de menstruatiecyclus

In de vruchtbare periode van de menstruatiecyclus is de kans om zwanger te raken het grootst. Zwangerschap is technisch alleen mogelijk gedurende de vijf dagen vóór de eisprong tot de dag van de eisprong. Deze zes dagen vormen  ‘vruchtbare periode’ in de cyclus van een vrouw en weerspiegelen de levensduur van sperma (5 dagen) en de levensduur van de eicel (24 uur).

Als een vrouw zes of meer dagen voordat ze ovuleert geslachtsgemeenschap heeft, is de kans dat ze zwanger raakt vrijwel nul. Als ze vijf dagen voordat ze ovuleert geslachtsgemeenschap heeft, is haar kans op zwangerschap ongeveer 10%. De kans op zwangerschap stijgt gestaag tot twee dagen ervoor, inclusief de dag van de eisprong.

Aan het einde van de ‘vruchtbare periode’ neemt de kans op zwangerschap snel af. Zo kan een vrouw 12 tot 24 uur nadat ze ovuleert, niet langer zwanger raken tijdens die cyclus. Voor die vrouwen die zich niet bewust zijn van hun ‘vruchtbare periode’ of wanneer ze ovuleren, wordt geslachtsgemeenschap elke 2 tot 3 dagen aangeraden om hun kans om zwanger te worden te helpen optimaliseren.

Dag van geslachtsgemeenschap ten opzichte van de eisprong

De kans dat je daadwerkelijk zwanger wordt, wordt drastisch verhoogd als je geslachtsgemeenschap hebt in de drie dagen voorafgaand aan de eisprong, inclusief de ovulatie. Heb je op een van deze drie dagen geslachtsgemeenschap, dan heb je 27-33% kans om zwanger te raken. Lees hier nog extra sekstips om snel zwanger te worden.

Wat is de eisprong?

Ovulatie (of eisprong) is wanneer een volwassen ei wordt vrijgegeven uit de eierstok, door de eileider beweegt, en beschikbaar is in de eileider om bevrucht te worden. Om te weten te komen wanneer je ovuleert, bestaan er verschillende methoden. Deze methoden worden uitvoerig uitgelegd in de artikelen ovulatie temperatuur methode, ovulatie billings methode en de ovulatie speekseltest. Ook zijn er verschillende eisprong symptomen waaraan je kunt herkennen of je al een eisprong hebt gehad.

Je ovulatie volgen en jouw gemiddelde menstruatiecyclus berekenen

Dag één is de eerste dag van de menstruatie en de laatste dag is de dag voordat de volgende menstruatie begint. Een eisprong gebeurt ongeveer twee weken vóór de volgende menstruatie. Dus als je gemiddelde menstruatiecyclus 28 dagen is, ovuleer je rond dag 14. Vergeet hierbij niet dat de ‘vruchtbare periode’, zes dagen voorafgaand de eisprong inclusief de dag van ovulatie is. De drie dagen voorafgaand de eisprong (inclusief de dag van de eisprong) zijn het vruchtbaarst. Afhankelijk van je cycluslengte variëren de meest vruchtbare dagen in de cyclus:

Als je een cyclus hebt van 28 dagen, is de ovulatie meestal op dag 14 en de meest vruchtbare dagen zijn dag 12, 13 en 14. Heb je een langere menstruatiecyclus, bijvoorbeeld 35 dagen tussen twee menstruaties, dan gebeurt de ovulatie op dag 21 en zijn de meest vruchtbare dagen dag 19, 20 en 21. Heb je daarentegen een kortere cyclus van bijvoorbeeld 21 dagen, dan gebeurt de eisprong op dag 7 en zijn de meest vruchtbare dagen dag 5, 6 en 7.

Hoe weet je dat je ovuleert?

De menstruatiecyclus van vrouwen kan variëren en is niet altijd even regelmatig als een uurwerk, dus om te weten dat je ovuleert en op welke dag van je cyclus je ovuleert, is het handig om je menstruatiekalender te observeren en bij te houden tijdens je cyclus. Noteer alles op de kalender!

De meest accurate methoden om te weten wanneer de ovulatie op het punt staat te gebeuren

• Houd veranderingen in je slijm in de gaten. Rond de tijd van de ovulatie zie je misschien dat het slijm van je vagina helder en glad is. Dit heeft te maken met de consistentie van eiwit. Bovendien is het het beste teken van het plaatsvinden van de eisprong. Het is de beste tijd voor actie!
• Gebruik een ovulatie-voorspellingskit. Je kunt beginnen met het testen met je eisprong voor ovulatie een paar dagen vóór je geschatte dag van de eisprong. Trek 17 dagen af __van je gemiddelde cycluslengte en begin met testen vanaf deze dag van je cyclus, bijvoorbeeld als je een cyclus van 28 dagen hebt, begin je met testen vanaf dag 11. Een positief resultaat betekent dat je binnen 24 tot 36 uur gaat ovuleren.
• Registreer je basale lichaamstemperatuur elke dag voordat je uit bed stapt. Een speciale basale lichaamstemperatuur-thermometer zorgt voor een nauwkeurige meting. Je BBT stijgt ongeveer een halve graad Celsius nadat de ovulatie heeft plaatsgevonden. Door jouw temperatuur in kaart te brengen, kun je gemakkelijk zien wanneer de temperatuurstijging en de eisprong plaatsvinden. Dit kan je helpen om je eigen patroon van ovulatie uit te werken. Omdat de ovulatie in dat stadium al voorbij is, helpt het je echter niet om de vruchtbare periode te lokaliseren, maar kan het je wel naar de volgende maand leiden.
• Gebruik een ovulatiecalculator. Als je de datum van je laatste menstruatie weet, is de lengte van je cyclus en je cyclus regelmatig, dit zal jouw ‘vruchtbare periode’ en voorspelde ovulatiedatum identificeren.

Feiten en fabels over zwanger raken

In het artikel feiten en fabels vruchtbaarheid lees je alle feiten en fabels aangaande vruchtbaarheid en zwanger raken. Een van die fabels is dat de beste tijd om te proberen zwanger te raken dag 14 van je menstruatiecyclus is. De waarheid is echter: de enige keer dat een vrouw zwanger kan raken, is tijdens de ‘vruchtbare periode’ van de menstruatiecyclus. Deze periode is afhankelijk van je menstruatiecyclus, maar de timing van geslachtsgemeenschap in de 6 dagen voorafgaand de eisprong, inclusief de ovulatie, is de periode met de hoogste kans om zwanger te worden.